چگونگی سیر مطالعاتی استاد علی صفایی حائری
چگونگی سیر مطالعاتی استاد علی صفایی حائری
تذکر: آنچه در زیر می آید خلاصه ای از مقاله هیئت تحریریه سایت موسسه فرهنگی هنری لیله القدر است و تنها مربوط به قسمت چگونگی سیر مطالعاتی استاد علی صفایی حائری است.
یکی از سؤالاتی که علاقمندان به اندیشه استاد علی صفایی بسیار می‌پرسند، این است که برای مطالعه آثار استاد آیا باید بر اساس برنامه و ترتیب خاصی پیش رفت یا خیر؟ در صورتی که پاسخ مثبت است این سیر را باید از کجا و چگونه شروع نمود. در پاسخ به این سؤال مهم، گفتگوهایی را با چند تن از شاگردان استاد انجام دادیم. نوشته حاضر، حاصل این گفتگوها در پاسخ به این سؤال است. البته نکته‌ای که تمام اساتید روی آن تأکید داشتند و خود مرحوم استاد نیز در نوشتههای خود به آن اشاره کرده‌اند، این بود که مطلوب آن است که ابتدا با گفتگو، نیازهای فرد، شناسایی و سؤالات او تنظیم و هدایت شوند؛ آنگاه در صورت لزوم کتابهایی را برای تقویت بنیان های فکری اش به او معرفی نمود. اما در صورتی که امکان ارتباط و زمینه‌سازی به هر دلیلی فراهم نیست، می‌توان از نقطه مطلوب صرف نظر کرد و به معرفی کتاب اکتفا نمود.
در زمینه سیر مطالعاتی، افراد را با توجه به هدفی که از مطالعه دارند، می‌توان به سه دسته تقسیم نمود:
دسته اول: افرادی که می‌خواهند به جریان فکری دست پیدا کنند و این مسیر را به تدریج طی کنند. این گروه می‌توانند کتابهای زیر را به ترتیب بخوانند:
- «رشد»
- «نامه‌ی محمد»( نامه اول از کتاب «نامه‌های بلوغ»)
- تفسیر سورة توحید
- «حرکت»
- «صراط»
دسته دوم: کسانی که قصد آشنایی با ساختار اندیشه استاد را دارند. برای این افراد، چهار کتاب زیر به ترتیب پیشنهاد می‌شود:
- «رشد»
- «مسئولیت و سازندگی»
- «صراط»
- «روش نقد»
دسته سوم: افرادی که قصد مطالعات موضوعی دارند. این گروه می‌توانند بر اساس تفکیک موضوع، به شرح زیر به کتابها مراجعه کنند:
- تربیت اسلامی : کتابهای «تربیت کودک»، «مسئولیت و سازندگی» و «انسان در دوفصل».
- کلام: کتابهای «روش نقد»، «از وحدت تا جدایی»، «نقدی بر هرمنوتیک» و «از معرفت دینی تا حکومت دینی».
- تفسیر: کتاب «تطهیر با جاری قرآن»
- روش تفسیر و برداشت از قرآن: کتاب «روش برداشت از قرآن» و مقدمة کتاب «تطهیر با جاری قرآن»(جزء سی‌ام).
- معاد: کتاب «حیات برتر».
- رسالت و امامت: کتابهای «غدیر» و «تو می آیی».
- اخلاق اسلامی: نامه دوم از کتاب «نامه‌های بلوغ»، شرح دعای مکارم الاخلاق از کتاب «نظام اخلاقی اسلام»، کتابهای «بشنو از نی»، «بهار رویش»، «فوز سالک» و «اِخبات».
- اجتماعی و سیاسی: «درس‌هایی از انقلاب» در سه جلد تحت عنوان‌های «انتظار»، «تقیه» و «قیام»، تفسیر سوره کوثر که در آن از موقعیت‌ها و موضع‌گیری‌ها گفتگو می‌شود و همچنین تفسیر سوره بقره که بسیاری از مسائل فکری و اجتماعی و سیاسی همراه با نقد اندیشه‌های روشنفکران دهه‌های 70 و 80 را در خود دارد.
تذکر:
استاد در نوشتههای خود بنای بر گزیده‌گویی داشته‌اند و مطالب بسیاری را در قالب عبارات مختصر بیان کرده‌اند. از سویی دیگر، تألیفات ایشان از قوت ادبی و جذابیت بسیار بالایی برخوردارند؛ آنچنان که گاه خواننده تحت تأثیر قرار گرفته، تصور می‌کند که مطلب را به خوبی متوجه شده است؛ در حالی که آن را به طور کامل نفهمیده است. از این رو اساتید تأکید می‌کنند که در کنار مطالعه هر کتاب، از جلسات تدریس آن نیز که معمولا ضبط شده و لوح فشرده آن موجود است، استفاده شود. این کار باعث می‌شود استدلالهای کتاب به صورت واضح بیان شوند، مطالب، دقیق‌تر و عمیق‌تر فهمیده شوند و در صورتی که تصور اشتباهی از مطلبی در ذهن شکل گرفته است، اصلاح شود.
